Het ziet ernaar uit dat 11 van de 12 leerlingen van de Entreeklas van KTS Voorhout (Teylingen College) aan het eind van dit schooljaar doorstromen naar mbo-niveau 2. Een mooi resultaat dat volgens Jaap Zuyderduyn, docent/mentor van de Entreeklas, en jeugdhulpverlener Rachid Oucharia (Massive Care) te danken is aan het programma ‘Hulp op School’ waarin zij intensief samenwerken om de Entreeleerlingen optimaal, op maat, te begeleiden.

Uitval voorkomen en de doorstroom naar mbo-niveau 2 bevorderen. Dat is in de Entreeklas de inzet van ‘Hulp op School’ dat hier dit schooljaar voor het eerst wordt uitgevoerd. Een belangrijk doel, omdat het hier gaat om een kwetsbare en complexe doelgroep waarvan bekend is dat het risico op schooluitval groot is. Intensieve samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp op de school moet dit risico verkleinen.

Rachid Oucharia en Jaap Zuyderduyn

‘Hulp op School’ (HOS) is één van de maatregelen van het VSV-programma 2021-2024 regio Zuid-Holland Noord. HOS is erop gericht jongeren op school op een laagdrempelige en persoonlijke manier te begeleiden bij persoonlijke en psychische problematiek en daarmee het aantal uitvallers te verminderen. De maatregel heeft een preventief karakter. Op een aantal scholen in Leiden en de Duin- en Bollenstreek en op MBO Rijnland wordt sinds 2021 gebruikgemaakt van Hulp op School. Het programma wordt gefinancierd vanuit het VSV-budget. Scholen die Hulp op School uitvoeren, maken zelf een keuze voor een van de door het samenwerkingsverband geselecteerde jeugdhulpaanbieders. KTS Voorhout koos voor Massive Care.

Problemen vóór zijn

Op twee van de drie lesdagen is jeugdhulpverlener Rachid aanwezig in de Entreeklas. “Ik observeer de leerlingen en ga individueel met ze in gesprek. Als ik bijvoorbeeld zie dat de concentratie te wensen overlaat of dat een leerling zich onrustig of storend gedraagt, dan ga ik er even bij zitten of ik neem de leerling mee naar buiten om samen een eindje te lopen en te praten, bijvoorbeeld over hoe het thuis gaat of hoe de leerling zich voelt op school. Dan blijkt vaak dat er heel veel speelt. En dan zie je veel meer dan die ongemotiveerde of ongeconcentreerde leerling. Ik geef de leerling gelegenheid om te vertellen wat hij kwijt wil, want vaak weten leerlingen niet bij wie ze daarmee terecht kunnen. Ze willen de docent daarmee meestal niet lastigvallen. Van mij weten ze dat ik juist aanwezig ben om met hen persoonlijke dingen te bespreken.”

Vaak gaat de aandacht naar leerlingen die opvallen, maar Rachid benadrukt dat het ook belangrijk is oog te hebben voor niet opvallende leerlingen. “Er is bijvoorbeeld een leerling die het prima doet op school, maar toen ik met hem ging praten, bleek dat er thuis heel veel aan de hand is. Doordat er vertrouwen tussen ons is ontstaan, weet hij me nu goed te vinden als hij wat wil bespreken of advies nodig heeft. Zo wordt de drempel om hulp te vragen lager en kun je problemen vóór zijn.”

Tijd en expertise

Jaap is erg blij met de aanwezigheid van Rachid, want als enige docent en mentor van de Entreeklas heeft hij zijn handen vol. “Soms ging ik wel eens met een leerling naar een andere ruimte om even één op één te praten, maar dan had je altijd in je achterhoofd dat je de groep in het lokaal hebt achtergelaten. Rustig een gesprek voeren is dan eigenlijk onmogelijk. Rachid kan echt tijd nemen om individueel met een leerling in gesprek te gaan en dingen naar boven te halen die de leerling belemmeren of blokkeren. Ik denk dan ook dat ‘tijd’ een hele belangrijkste succesfactor is van Hulp op School. Daarbij is de expertise van Rachid natuurlijk cruciaal. Het is heel mooi dat je een specialist in huis hebt die de kennis en de kunde heeft om deze doelgroep ondersteuning te bieden. Daar hebben niet alleen de leerlingen baat bij, maar ik ook.”

Sparren

En daarmee raakt Jaap de kern van Hulp op School: de jeugdhulpverlener biedt zowel de leerlingen als de docent ondersteuning. “Omdat elke leerling weer iets anders nodig heeft, bespreek ik dat altijd met Jaap, zodat hij daar rekening mee kan houden”, vertelt Rachid. “En omdat Jaap het contact met de ouders onderhoudt – mijn rol speelt zich in principe af in de school – is het heel belangrijk dat we regelmatig en zorgvuldig informatie uitwisselen.” “Het is heel waardevol dat je als docent iemand hebt om mee te sparren, dat er een expert is die mij als docent ondersteuning, aandachtspunten en adviezen geeft”, vervolgt Jaap. “Ik ben bijvoorbeeld best voorzichtig in de omgang met mijn leerlingen, omdat ik me ervan bewust ben dat het gaat om een kwetsbare groep. Zo ben ik er best huiverig voor om leerlingen onder druk te zetten. Soms zegt Rachid dan tegen mij: houd de druk bij deze leerling er maar wat meer op, want dat heeft deze jongen echt even nodig. Voor mij is het heel prettig om dat duwtje te krijgen. Ik ervaar het als zeer effectief dat je samen bekijkt en bespreekt wat een leerling nodig heeft en aankan.”

Zelfvertrouwen versterken

Harde gegevens over de effecten van Hulp op School kunnen Jaap en Rachid na een klein jaar nog niet geven, maar ze zien weldegelijk mooie resultaten. “Alleen al het feit dat het ernaar uitziet dat 11 van de 12 leerlingen doorstromen naar mbo-niveau 2 is een mooi resultaat”, vindt Jaap.

Rachid ziet ook effecten in het gedrag van leerlingen. “Ik zie bijvoorbeeld dat leerlingen makkelijker hulp durven vragen, iets dat heel erg belangrijk is. Veel van deze leerlingen hebben een laag zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen, zijn heel onzeker en durven geen hulp te vragen. Ze vinden het bijvoorbeeld al heel moeilijk om in de klas een hand op te steken als ze een vraag hebben. Door ervoor te zorgen dat leerlingen zich gehoord en gesteund voelen, groeit hun zelfvertrouwen. Je ziet dan onder andere dat ze vaker hulp durven vragen in de klas. En als het goed is gaan ze het dan ook beter doen op school. Daarom is het zo belangrijk om het zelfvertrouwen van deze jongeren te versterken. En dat begint ermee dat ze zich gehoord en gezien voelen.”